Panel ułatwień dostępu
Kontrast
Powiększanie tekstu
Odstępy między tekstem

- B -

zdjęcie

Bąków to niewielka miejscowość w gminie Grodków, która została założona w XIII w. W sąsiedztwie tutejszego kościoła p. w. św. Katarzyny (XIV w.) znajdują się rzadko spotykane w Polsce relikty średniowiecznego prawa w postaci stołu sędziowskiego i pręgierza kościelnego.
W 1301 r. na Śląsku wprowadzono prawo sądownicze, istniejące już wcześniej w Zachodniej Europie, dotyczące karania morderców. Poprzednie prawo było proste, zabójstwo karane było śmiercią (publiczne powieszenie lub ścięcie). Nowe prawo przybrało charakter bardziej humanitarny. Pozwoliło to niejednemu mordercy uniknąć topora i zawrzeć z rodziną ofiary tzw. „traktat pokutny”, polegający na wypełnieniu określonych przez rodzinę zmarłego warunków.
Przy stole sędziowskim pod gołym niebem obradował sąd i publicznie wydawał wyroki. Pręgierz natomiast służył do wymierzania kar za naruszenie przykazań kościelnych lub norm obyczajowych. Był to kamienny słupek o wysokości 60 cm, czasem o małej średnicy, zmuszającej skazanego do stania na nim na jednej nodze. Zdarzały się pręgierze, które miały wypukłą górną część powierzchni, miało to na celu utrudnienie wykonania kary. Stawiano je przy wejściu na przykościelny cmentarz lub przed bramą kościoła, aby były zauważalne przez wszystkich odwiedzających cmentarz i kościół. Na nich napiętnowani grzesznicy musieli stać w trakcie nabożeństwa, często z zapaloną świecą w ręku lub wiankiem na głowie.

 źródło: Krzysztof Spałek, Walory krajobrazowe, przyrodnicze i turystyczne gminy Grodków, wyd. Urząd Miejski w Grodkowie, Grodków, 2011)


zdjęcie

Bolesław III (1291–1352) był najstarszym synem księcia wrocławskiego Henryka V. Początkowo wspólnie z braćmi rządził księstwem, jednak w 1311 r. ich wspólne ziemie zostały podzielone na trzy części (wrocławską, legnicką i brzeską). Bolesław III otrzymał wówczas księstwo brzeskie, do którego należał Grodków. 

Jak mówią źródła ówczesny władca Grodkowa był człowiekiem lekkomyślnym i rozrzutnym. Takie usposobienie księcia było wykorzystywane przez zarządzających podległymi mu miastami: łatwo było wymusić na pozostającym w nieustających kłopotach finansowych władcy nowe przywileje, w zamian za odpowiednią opłatę. I tak w 1308 r. Bolesław III nadał mieszczanom grodkowskim prawo składu, natomiast w 1313 r. przyznał miastu prawo pobierania w całości czynszu z miejscowych sukiennic, a także czynszów ściąganych dookoła nich na placu targowym. W 1317 r. książę podarował mieszczanom wszystkie ogrody z „dolinami i bagnami, rybołóstwem, stawami i młynami, które można zbudować nad wodami płynącymi ze stawów rybnych, z pastwiskami dookoła miasta i wszystkimi pożytkami pobieranymi z nich z wyjątkiem ogrodu należącego do wójta dziedzicznego“. Ponadto obdarzył miasto innym wyjątkowym przywilejem: w 1324 r. nadał mu prawo wrocławskie. Dzięki takim postanowieniom członkowie grodkowskiej rady miejskiej zyskali te same uprawnienia, które przysługiwały rajcom wrocławskim, od tego momentu rządy w mieście przejęła rada miejska (wcześniej sprawował ją wójt). W 1342 r. książę przyrzekł, że w przyszłości rycerze i mieszczanie dystryktów brzeskiego, oławskiego i grodkowskiego będą zobowiązani do płacenia tylko zwykłego podatku i nie zostaną obciążeni żadnymi nadzwyczajnymi daninami. Jak widać Bolesław III nie bez powodu otrzymał przydomek „Rozrzutny“.

W 1342 r. książę poprzez swoje działania, wystawne życie i liczne wyjazdy popadł w ogromne kłopoty finansowe i musiał oddać Grodków wraz z całym powiatem sądowym w zastaw kapitule wrocławskiej. Natomiast 19 stycznia 1344 r., na mocy wystawionego w Grodkowie dokumentu, Bolesław III sprzedał miasto wraz z całym jego dystryktem biskupowi wrocławskiemu Przecławowi z Pogorzeli i kapitule wrocławskiej za 3250 grzywien groszy praskich liczby polskiej. W taki sposób zakończyło się panowanie Piastów w Grodkowie i okolicy. Od tego momentu ziemią grodkowską zarządzali biskupi wrocławscy.

źródło : Z przeszłości i teraźniejszości Grodkowa – materiały  na sesję popularnonaukową, cz. I, Opole,  Instytut Śląski w Opolu, 1968

W ramach naszej witryny stosujemy pliki cookies w celu świadczenia Państwu usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu końcowym. Możecie Państwo dokonać w każdym czasie zmiany ustawień dotyczących cookies. Więcej szczegółów w naszej Polityce Cookies.