- U -

zdjęcie

Jan Uhlik urodził się w Wilnie w 1924 roku. W 1934 r. wraz z rodzicami przeniósł się do Warszawy, gdzie uczęszczał do Szkoły Powszechnej, a później do Państwowego Gimnazjum. Lata młodości były trudnym i dość dramatycznym etapem w jego życiu ze względu na wybuch II wojny światowej. Wrzesień 1939 r. oraz czas okupacji przetrwał w Warszawie. W 1941 r. został wywieziony na przymusowe roboty do Niemiec, do Lotaryngii. Przebywał tam do 1944 r., po wyzwoleniu przez Amerykanów wyjechał do Paryża.

W 1946 roku powrócił do kraju i zamieszkał w Gdańsku, tam ukończył gimnazjum dla dorosłych i uczęszczał do ogniska plastycznego. Przez cały czas poszukiwał własnego stylu w sztuce i technice malarskiej. Cały swój zapał skierował w rysowanie piórkiem i tuszem, kredą i węglem. Przełomem w twórczości Jana Uhlika była pierwsza wystawa plastyczna w 1950 r. w Gdańsku, na której zaprezentował swój pierwszy cykl „Ruiny Gdańska i Warszawy”. W 1959 r. podróżując pociągiem znalazł się w Grodkowie, spojrzał przez okno i zobaczył strzeliste wieże, stwierdził, że musi je narysować i od tamtej pory został w Grodkowie.
Mieszkał tutaj, pracował i prowadził ognisko plastyczne w Domu Kultury (lata 60.), tworzył swoje liczne prace. Warto podkreślić, że nie miał żadnego wykształcenia plastycznego, sam wszystkiego się nauczył. Częste podróże po Polsce stawały się inspiracją do kolejnych prac. To co zobaczył przenosił na kartki papieru, interesowała go architektura świecka i sakralna. Swoje prace prezentował na wielu wystawach w kraju.

Jan Uhlik zmarł w Grodkowie w grudniu 2011 r.

Grodkowianom artysta najbardziej znany jest z cyklu rysunków przedstawiających naszą miejscowość. Prace związane z tą tematyką zaczęły powstawać po przyjeździe Jana Uhlika do Grodkowa (1959 r.) i ukazują miasto od początku lat 60. do końca lat 90. Stanowią one dokumentację tego, jak zmieniała się architektura i wygląd miasta na przestrzeni kilkudziesięciu lat. Na rysunkach można zobaczyć przede wszystkim grodkowskie zabytki i najstarsze części Grodkowa.

zdjęcie

Śląskie Towarzystwo Pszczelne powstało 11 lutego 1847 r. w Kopicach. Jego pierwszym prezesem był Wilhelm Brukisch, a współzałożycielem ks. Jan Dzierżon. W spotkaniu inaugurującym działalność Towarzystwa wzięło udział 300 uczestników. Jan Dzierżon urodził się 16 stycznia 1811 r. w Łowkowicach. Był górnośląskim pszczelarzem, księdzem i uczonym, nazywany jest „ojcem współczesnego pszczelarstwa“. Po studiach teologicznych na Uniwersytecie Wrocławskim, w 1834 r. przyjął świecenia kapłańskie. Najpierw został wikarym w Siołkowicach pod Opolem, a następnie od 1835 r. był proboszczem parafii w Karłowicach koło Brzegu. Swoje codzienne obowiązki łączył z pasją pszczelarską, prowadził intensywne badania nad życiem pszczół. W 1845 w pierwszym numerze czasopisma „Eichstädter Bienenzeitung“ ogłosił teorię partenogenezy (dzieworództwa), która była efektem 10 lat obserwacji pszczelej rodziny. Dzierżon w trakcie swoich badań zauważył, że niezdolna do lotu godowego pszczoła matka znosiła jaja (niezapłodnione), z których powstawały trutnie. Wówczas jego teoria wywołała spore zamieszanie i wydawała się być niewiarygodna, zapowiadano jej szybki upadek. Odkryciem księdza zainteresował się niemiecki pszczelarz August von Berlepsch i za jego prośbą zostało zbadane przez naukowców. W 1855 r. zjawisko dzieworództwa zostało potwierdzone przez profesora Karla Theodora Siebolda z Monachium oraz profesora Rudolfa Leuckarta z Lipska. Koncepcja została potępiona przez kościół i uznana za błędną. Podtrzymujący swoje poglądy wbrew kościołowi i wielu uczonym, ks. Dzierżon został ekskomunikowany w 1873 r. W 1884 r. powrócił w rodzinne strony i zamieszkał w Łowkowicach, kontynuując prace naukowe nad życiem pszczół. Zmarł w wieku 85 lat, 26 października 1906 r. Jego grób znajduje się w Łowkowicach. Dopiero w 1906 r. na konferencji przyrodniczej w Marburgu dzieworództwo powszechnie uznano za zjawisko udowodnione. Ksiądz Jan Dzierżon napisał 26 książek naukowych i przeszło 800 artykułów. Współpracował m.in. z „Frauendörfer Blätter” i „Eichstädter Bienenzeitung”, a w latach 1854–1856 wydawał miesięcznik „Der Bienenfreund aus Schlesien”. Wiele z jego dzieł przetłumaczonych zostało na inne języki europejskie. Mimo trudności robionych przez pruskie władze, publikował również w języku polskim, głównie w Cieszynie, Lesznie oraz w Pszczynie. W języku polskim ukazały się: „Nowe udoskonalone pszczelnictwo“, „Dodatek do teorii i praktyki nowego pszczelarza“ i inne. Jedna z jego publikacji „Neue verbesserte Bienenzucht“ została wydana w Grodkowie (wówczas Grottkau) w 1847 r. przez jedno z ówczesnych lokalnych wydawnictw. Odkrycia księdza Dzierżona zrewolucjonizowały hodowlę pszczół i miały zasięg światowy. Zjawisko partenogenezy pszczół można zaliczyć do wielkich okryć przyrodniczych XIX wieku. Skonstruowany przez niego pierwszy na świecie ul szafkowy z ruchomą zabudową dał początek konstrukcji współczesnego ula ramowego. W 1872 za swoje prace naukowe otrzymał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Monachijskiego w 400. rocznicę założenia uczelni. Został odznaczony orderami wielu krajów Europy. Był honorowym członkiem towarzystwa rolniczego w Krakowie i Lwowie.

Źródła:

wikipedia.pl